Ανδριάνα Τζουγανάτου: «Η θέση της Υγείας στην αυτοδιοικητική ατζέντα»

22/05/2019

Γράφει η Ανδριάνα Αθ. Τζουγανάτου, Νεφρολόγος
Διευθύντρια Μονάδας Τεχνητού Νεφρού Νοσοκομείου Σπάρτης
Υποψήφια Δημοτική Σύμβουλος με τον συνδυασμό Δημοτική Ενωτική Κίνηση Σπάρτης - Δήμαρχος Βαγγέλης Βαλιώτης

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) και η ιστορική διακήρυξη της Άλμα Άτα το 1978 προσεγγίζουν την Υγεία όχι ως ένα βιολογικό αλλά ως ένα κοινωνικό και πολιτικό ζήτημα. Χαρακτηρίζουν την Υγεία όχι ως την απουσία ασθένειας ή αναπηρίας αλλά ως την κατάσταση πλήρους σωματικής και ψυχικής ευεξίας και δυνατότητας των ανθρώπων να ζουν εναρμονισμένα στο φυσικό και κοινωνικό περιβάλλον.

Οι βασικοί κοινωνικοί προσδιοριστές της Υγείας είναι η εργασία, το εισόδημα, το εργασιακό stress και το άγχος της καθημερινότητας, η επαρκής και ποιοτική διατροφή, οι συνθήκες διαβίωσης, στέγασης, θέρμανσης, πρόσβασης σε ηλεκτρικό ρεύμα και νερό, η ασφαλής μετακίνηση, η σχέση με εξαρτησιογόνες ουσίες, η ένταξη σε δίκτυα κοινωνικής υποστήριξης, οι κοινωνικές συναναστροφές κλπ.

Η ολιστική αυτή θεώρηση της Υγείας αιτιολογεί την απαίτηση για ένα αναβαθμισμένο δημόσιο σύστημα υγείας με επίκεντρο την Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας, που αποτελεί τη σύγχρονη και διεθνώς αποδεκτή απάντηση στην κρίση των συστημάτων υγείας και στις υγειονομικές ανισότητες.

Προφανώς η Τοπική Αυτοδιοίκηση δεν έχει ακόμα λόγο στην οργάνωση και στελέχωση της Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας και του Εθνικού Συστήματος Υγείας.

Οφείλει όμως να διεκδικήσει ένα κρίσιμο ρόλο:
1. ανάδειξης των ιδιαίτερων υγειονομικών αναγκών κάθε περιοχής
2. αντίστασης σε τυχόν προωθούμενη κατάργηση δομών
3. στήριξη με κάθε τρόπο των αυτοοργανωμένων πρωτοβουλιών κοινωνικής αλληλεγγύης
4. ελέγχου της κοινωνικής ανταποδοτικότητας των Μονάδων Υγείας με συμμετοχή στη Διοίκηση τους
5. συμβολής στο δημοκρατικό προγραμματισμό των δημόσιων υπηρεσιών υγείας
6. διεκδίκησης εθνικών και ευρωπαϊκών πόρων για την ενίσχυση των υγειονομικών και κοινωνικών υπηρεσιών σε περιφέρεια και τοπικό επίπεδο. 

Η αναβάθμιση της Δημόσιας Υγείας στη χώρα επιβάλλει την εμπλοκή της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, γιατί η εγγύτητά της με τους πολίτες και τις ανάγκες τους είναι αδιαμφισβήτητη. Αλλά και γιατί η Τ.Α. μπορεί να αντιληφθεί καλύτερα ότι οι καλής ποιότητας δημόσιες υπηρεσίες υγείας, εκτός από κοινωνική επένδυση, αποτελούν και σημαντική αναπτυξιακή συνιστώσα και μπορούν να συμβάλλουν καταλυτικά στην αναβάθμιση του τοπικού τουριστικού «προϊόντος».

Η δημιουργία της Τοπικής Μονάδας Υγείας στη Σπάρτη είναι μια πολύ σημαντική θεσμική τομή για την ενίσχυση της Πρωτοβάθμιας Φροντίδας και ένα στοίχημα για μας αξιακού χαρακτήρα. Διότι, εδώ προσέρχονται κυρίως πολίτες οι οποίοι δεν έχουν την οικονομική δυνατότητα να πάνε σε ιδιωτικά ιατρεία αλλά έχει και ιδιαίτερη αξία, καθώς ξεκίνησε σε συνθήκες οικονομικής κρίσης.

Αυτή  την μεγάλη προσπάθεια θα πρέπει να την επιβλέψουμε και να την ενισχύσουμε ώστε να υλοποιηθεί σε πλήρη ανάπτυξη.

Δεν μπορεί τα προβλήματα των δημόσιων υπηρεσιών Υγείας να είναι «εκτός ύλης» για την πολιτική των Δήμων και των Περιφερειών. Δεν γίνεται η λειτουργία των Νοσοκομείων, των Κέντρων Υγείας, των ΤΟ.Μ.Υ, των Υγειονομικών Μονάδων του ΕΟΠΥΥ, των παραρτημάτων του ΕΚΑΒ, των υπηρεσιών Ψυχικής Υγείας και των δομών πρόληψης και αντιμετώπισης των εξαρτήσεων να μην απασχολούν τα αιρετά όργανα της Τοπικής Αυτοδιοίκησης.

Ο σχεδιασμός των Υπηρεσιών Υγείας ή θα είναι δημοκρατικός, με αποκέντρωση, διαβούλευση και κοινωνική συμμετοχή, ή θα είναι «αγοραίος» και άρα υγειονομικά καταστροφικός, υπηρετώντας ένα προαποφασισμένο και ανελαστικό δημοσιονομικό πλαίσιο που οδηγεί σε συρρίκνωση παροχών, σε ιδιωτικοποιήσεις, σε ανισότητες και σε ακάλυπτες ανάγκες.

Με άλλα λόγια, στην Πολιτική Υγείας οφείλουμε να πάμε αντίστροφα. Από την επιδημιολογία και την υγειονομική ανάγκη στην Πολιτική Οικονομία της Υγείας. 

Οι προσεχείς δημοτικές και περιφερειακές εκλογές είναι μια καλή ευκαιρία     επανατοποθέτησης της Δημόσιας Υγείας και της Κοινωνικής Φροντίδας στο επίκεντρο της αυτοδιοικητικής ατζέντας.